yeryüzü şekilleri ne demek?

Yeryüzü şekilleri, Dünya'nın yer kabuğunda bulunan ve çeşitli şekillerde oluşmuş olan doğal formasyonlardır. Bu şekiller, yer kabuğunun hareketleri, erozyon, çökme ve diğer jeolojik süreçlerle oluşurlar. Yeryüzü şekilleri, dağlar, tepeler, vadiler, platolar, ova ve düzlükler, volkanlar, akarsu havzaları, göller, denizler ve okyanuslar gibi çeşitli türlerde görülebilir.

Dağlar, yer kabuğunun kırılıp yükseldiği ve genellikle uzun sıralar halinde bulunan yeryüzü şekilleridir. Örnek olarak Himalayalar, Andlar ve Alpler verilebilir. Dağlar, volkanik faaliyetler, levha tektoniği ve erozyon gibi jeolojik süreçlerle oluşur.

Tepeler, dağlar gibi yükseltilerdir, ancak daha küçük ve daha düşüklerdir. Tepeler, genellikle tek başlarına veya daha büyük bir sıranın parçası olarak bulunurlar. Eğimleri dik veya hafif eğimli olabilir.

Vadiler, daha düşük bölgelerde yer alan, akarsular tarafından derinleştirilmiş çukur benzeri oluşumlardır. Vadi, iki yüksek nokta arasındaki alanı dolduran ve akışkanın aşağı doğru hareket etmesini sağlayan kanal şeklindeki bir oluşumdur.

Platolar, yüksek ve düz bir şekle sahip, çevresine göre daha yüksekte bulunan büyük düzlüklerdir. Büyük ölçüde düz olmalarına rağmen, bazen iki veya daha fazla basamağa sahip olabilirler. Alt kesimlerden üst basamağa doğru gidildikçe platolar genellikle giderek yükselir.

Ova ve düzlükler, düz veya hafif eğimli bölgelerdir ve genellikle su birikintilerinin sürekli birikmesi sonucu oluşurlar. Ova alanları, genellikle tarım işleri için elverişlidir ve verimli topraklara sahip olabilir.

Volkanlar, yer kabuğunda magma, gaz ve diğer malzemelerin biriktiği, patlayıcı veya yavaş yavaş akışkan lavlarla sonuçlanan yer şekilleridir. Patlayıcı volkanlar, lavların yer kabuğunda birikerek patlamalarına neden olan volkanik faaliyetlere sahiptir.

Akarsu havzaları, bir akarsunun sularının toplanarak toplandığı ve sonunda bir denize veya göle akan bir arazi parçasıdır. Akarsu havzaları, akarsular tarafından aşındırma, çökme ve taşıma süreçleriyle şekillenir.

Göller, yer kabuğundaki çeşitli süreçler sonucu oluşan, su birikintileriyle dolu oluşumlardır. Göller, volkanik, tektonik ve buzul faaliyetler, erozyon ve sedimentasyon sonucu oluşabilir.

Denizler ve okyanuslar, büyük su kütleleridir ve Dünya'nın yüzeyinin çoğunu kaplarlar. Okyanuslar, daha büyük ve derin su kütleleridir ve aralarında büyük kara kütleleri bulunurken, denizler, daha küçük ve daha kıyı bölgelerinde yer alan su kütleleridir.